Uyku evrelerinin sağılıklı bir şekilde gerçekleşmemesinden kaynaklanan uyurgezerlik, risk teşkil eden bir uyku bozukluğudur. Genellikle yoğun ve vardiyalı çalışma, aşırı stres ve baskıya maruz kalma gibi durumlarda ortaya çıkan uyurgezerliğin, yapılan araştırmalarda genetik faktörlerle ilgili olabileceği de belirtilmiştir. Özellikle 6-12 yaş aralığında sıklıkla görülen bu rahatsızlığın yaş arttıkça düzeldiği bilinir. Fakat 15 yaş sonrası geçmeyen uyurgezerlik hâli oldukça sakıncalıdır. Uyurgezerlik yetişkinlik döneminde görüldüğünde ise bazı nörolojik ve psikolojik rahatsızlıklara sebep olabilir!
Normalde, uyku evrelerinden REM uyku döneminde olan kişinin rüya görürken el ve kol hareketleri yapmasını engelleyen mekanizma uyurgezerlik durumundayken çalışmaz. Bu mekanizma çalışmadığında rüya içeriğine bağlı olarak aşırı hareketler görülebilir. Bunlardan ötürü uyurgezerliğin sebeplerinin belirlenerek tedaviye başlanması gerekmektedir!
Uyurgezerliğin Belirtileri
Uyurgezerlik, çocuklarda ve yetişkinlerde kendini farklı şekillerde gösterebilir. Uyku evresindeyken ortaya çıkan bu uyku bozukluğu genellikle uykuya daldıktan 1-2 saat sonra ortaya çıkar. Her gece yaşanan bir bozukluk olmamakla sıklığı kişiye göre değişir. Uyurgezerlik genellikle 10-20 dakika sürer, fakat daha uzun seyrettiği durumlar da olabilir.
Uzmanlara göre uyurgezerliğin tam olarak nedeni saptanamamıştır ancak en yaygın etkilerinin psikolojik stres veya travma olduğu belirtilir. Yetişkinlerde uyku ilacı, psikiyatrik ilaç kullanımı gibi durumların bu durumu tetiklediği bilinmektedir. Ayrıca alkol ve madde bağımlılığının da uyurgezerlik üzerinde etkili olduğu ortaya çıkmıştır. En yaygın belirtiler, yataktan kalkarak etrafta bilinçsizce dolaşma ve yatakta doğrularak oturmadır. Bu belirtiler yaralanma, sakatlanma, çeşitli ev kazaları gibi oldukça tehlikeli durumlara sebep olabilir. Uyurgezerlik sırasında gözlerin açık ve bakışların donuk olduğu gözlemlenir. Bu esnada etraftakilerle iletişim kurulamaz ve cevap da verilemez! Kişi, sabah uyandığında olanları genellikle hatırlayamaz. Bu belirtilerin hafife alınmaması günlük yaşamın sekteye uğramaması açısında son derece önemlidir.
Uyurgezerlik Tedavisi
Uyurgezerlik için özellikle çocuklarda tedavi gerekmeyebilir bu uyku bozukluğu ergenlik döneminde geçebilir. Ancak yetişkinlerde görülen uyurgezerlik hayatı ciddi manada olumsuz etkileyerek birtakım istenmeyen durumların oluşmasına neden olabilir. Uyurgezerlikte tedavi, genel olarak altta yatan sebeplerin ortadan kaldırılmasına ya da yaşanabilecek problemleri önlemeye yöneliktir. Yetişkinlerde aşırı alkol ve madde kullanımı varsa bu durum engellenmelidir. Kullanılan psikiyatrik ilaçlar uygunluğa göre tekrar düzenlenmelidir.
Uyurgezer kişi uyandıktan yaklaşık 20 dakika sonra bilinçli olarak uyandırılması da etkili bir yöntemdir. Böylelikle uykunun derin evresine geçme engellenir. Bu durum, uyku sağlığını olumsuz etkilese de hayati kazaların önüne geçmek için kullanılır. Bu uyandırma yönteminin muhakkak bir nörolog ya da psikiyatrist tarafından yönlendirilmesi gerekir! Bu uyku bozukluğu ciddi evrelere ulaşmış ve kişi kendini sıklıkla tehlikeye atacak duruma gelmişse ilaç tedavisine geçilebilir. Genetik faktörlerden bağımsız bir uyurgezerlik durumu varsa psikoterapi faydalı bir yöntem olacaktır. Stres, anksiyete, aşırı yoğun yaşamın verdiği tükenmişlik gibi etkilerin aza indirgenmesinde psikolojik destek doğru bir yol olacaktır. Hayat kalitesinde sağlıklı uyku çok önemlidir. Bu gibi durumların ciddiye alınarak tedavi edilmesi iyi yaşam için atılacak en önemli adımlardandır!
Uyurgezerlik gibi bir uyku bozukluğunuz var ise düzeltmek için önce doktorunuza başvurarak sağlık koşullarınızı iyileştirmeyi deneyebilir, buna Morphsoleep visco yatak, visco yastık ve diğer uyku ürünlerini deneyerek başlayabilirsiniz.